ARABULUCULUK, kaybedeni olmayan, herkesin kazançlı çıktığı alternatif bir
çözüm yoludur.Türkiye’de arabuluculuk, 22.06.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6325
sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu (HUAK) ile bir “alternatif
uyuşmazlık çözümü” yolu olarak uygulanmaya başlamıştır. 6325 sayılı Kanunla yeni
bir serbest meslek ihdas edilmiş ve arabuluculuk mesleğini icra edecek kişilere
“arabulucu” unvanını kullanma yetkisi tanınmıştır.”
Arabuluculuk ne demektir?
Arabuluculuk, günümüzde dostane yollarla uyuşmazlık çözüm yöntemleri içinde en
yaygın olarak bilinen ve uygulanan uyuşmazlık çözüm yöntemidir.
Arabulucu kimdir?
Arabulucu, sistematik teknikler uygulayarak, görüşmek ve müzakerelerde bulunmak
amacıyla tarafları bir araya getirerek onların birbirlerini anlamalarını ve bu
suretle çözümlerini kendilerinin üretmesini ve aralarında iletişim sürecinin
kurulmasını sağlamaya çağlayan tarafsız üçüncü kişidir.
Arabulucu tam olarak ne işi yapacak?
Arabulucu, bu süreçte karar veren kişi değildir. Hatta taraflara herhangi bir
çözüm de önermez. Taraflar uyuşmazlığı kendileri uzlaşarak çözerler. Arabulucu,
tarafların aralarındaki asıl uyuşmazlığı ve menfaatlerini tespit ederek bu
konularda tartışmalarını ve çözüm bulmalarını sağlamaya çalışır. Burada taraflar
kendi çözümlerini kendileri üretirler ve bunu yaparken birbirlerini anlamaya
çalışırlar.
Ne zaman arabulucuya gidebilirim?
Karşı tarafla aranızda uyuşmazlık çıktıktan ve fakat mahkeme veya tahkime
başvurmadan önce arabulucuya gidebileceğiniz gibi mahkemeye dava açtıktan sonra
da her safhada arabulucuya gidebilirsiniz.
Tüm davalar arabuluculuk kapsamında mıdır?
Hayır. Arabuluculuk ancak tarafların serbest iradeleriyle karar verebilecekleri
konularda mümkündür. Daha açık bir ifadeyle; kamu düzenini ilgilendirmeyen ve
cebri icraya elverişli konularda taraflar arabulucuya gidebilirler. Tarafların
sözleşme konusu yapamayacakları konularda örneğin ceza davalarında, nüfus
kaydına ilişkin davalarda veya çocukların velayetine ilişkin davalarda
arabuluculuk mümkün değildir.
Arabulucuya başvurmakla dava açmaktan vazgeçmiş mi olurum?
Hayır. Taraflar arabulucuya başvurmak, süreci devam ettirmek, sonuçlandırmak ve
bu süreçten vazgeçmek konusunda tamamen serbesttir. Kendi isteğiniz ile
başlattığınız bu süreci yine kendi isteğinizle sona erdirip mahkemeye
başvurabilirsiniz.
Arabulucuyu nasıl seçeceğim?
Taraflar arabulucuyu, Daire Başkanlığımızın resmi web adresi olan www.adb.adalet.gov.tr
adresinde yer alan güncel arabulucular listesinden seçebilirler.
Arabuluculuk pahalı bir yöntem midir?
Süreç sonuçlanıncaya kadar arabuluculuk sürecinde taraflar, davadan farklı
olarak herhangi bir harç yatırmak zorunda olmayıp, tebligat, bilirkişi, tanık ve
keşif gibi giderler de ödemezler. Sadece, faaliyet süresine göre arabulucuya,
Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesine uyarınca ücret ödenir. Ayrıca, özel bir
toplantı yeri vs. gerekiyorsa, bu masrafların ödenmesi gerekir. Taraflar eğer
avukatları ile bu sürece katılacaklarsa avukatlarına da ücret ödeyeceklerdir.
Arabuluculuk sürecindeki ücret ve masrafları kim karşılayacak?
Taraflar aksini kararlaştırmadıkça, arabuluculuk sürecindeki tüm masrafları eşit
olarak karşılayacaklardır.
Arabuluculuk süreci sonunda vardığım anlaşma benim için bağlayıcı mıdır?
Taraflar arabuluculuk sürecinin sonunda bir anlaşmaya varırlarsa bu anlaşmayı,
asıl uyuşmazlık hakkındaki yetki ve görev kurallarına göre belirlenecek olan
hukuk mahkemesine ibraz edip, icra edilebilirliğine ilişkin bir şerh verilmesini
talep edebileceklerdir. Bu şerhi içeren anlaşma, ilâm niteliğinde belge sayılır.
İcra edilebilirlik şerhinin verilmesi, niteliği itibariyle bir çekişmesiz yargı
işi olduğundan buna ilişkin inceleme dosya üzerinden de yapılabilecektir. Ancak,
uyuşmazlık konusu aile hukukuna ilişkin ise bu işlemler aynı usulle belirlenecek
aile mahkemesince ve duruşmalı olarak yapılacaktır. Eğer, davanın görülmesi
sırasında arabuluculuğa gidilmiş ise, kuşkusuz ki yukarıdaki iş ve işlemler
davaya bakan mahkemece yerine getirilecektir.
Mahkeme icra edilebilirlik şerhi verirken neye dikkat edecektir?
Mahkeme; anlaşmanın ve içeriğinin, tarafların üzerinde serbestçe tasarruf
edebileceği işler arasında yer alıp almadığı ve cebri icraya elverişli olup
olmadığı yönünden inceleme yapacaktır.
Arabuluculuk yoluyla anlaştığımda avantajım nedir?
Dava boyunca yapmak zorunda kalacağınız tüm masraflardan (posta gideri,
bilirkişi, keşif vb. masraflar, yol giderleriniz gibi) ve yargılama nedeniyle
diğer işlerinizden kısıtlayıp, adliyeye ayırmak zorunda kalacağınız zamandan
tasarruf etmiş olursunuz.
Mahkemeye göre daha kısa sürer.
Sonuç, tarafların kontrolündedir.
Geleceğe bakılır, mevcut hukuki durumun değil, menfaatin korunması esastır.
Güvenirlik ve gizlilik önemlidir; taraflar mahkeme önünde konuşamayacaklarını
burada rahatlıkla konuşabilirler.
Psikolojik ve sosyolojik riski azdır; daha az yeni sorun doğurur.
Tarafların anlaştıkları yöntem ve çözüm tarzı esastır, esnektir.
Anlaşmayla çözülür; iki tarafta kazanır, tarafların sosyal ve ekonomik
ilişkileri devam eder.
